Πρόσφατα έπεσε στα χέρια μου ένα περιοδικό για την φωτογραφία από την Τσεχία με θέμα την «Ουτοπία». Τα κείμενα του περιοδικού ήταν όλα ό,τι ακριβώς θα περίμενε κανείς. Στην αρχή, η συνηθισμένη αριστερή γκρίνια: Το καπιταλιστικό μας σύστημα σήμερα είναι χαλασμένο, δεν λειτουργεί πια, ο κορωνοϊός το εξέθεσε, θα πρέπει να γίνουν ριζικές αλλαγές. Ζούμε, λένε, σε έναν μετα-καπιταλιστικό εφιάλτη που καταστρέφει τα ιδανικά μας μέσω ενός πραγματιστικού-τεχνοκρατικού τρόπου σκέψης που κάνει τις ιδέες προϊόντα. Στον θατσερικό εφιάλτη του «Δεν Υπάρχει Εναλλακτική» οι αριστεροί της διπλανής πόρτας αντιτάσσουν ότι «Υπάρχουν, πολλές, μα πάρα πολλές!».
Ποιες είναι αυτές οι εναλλακτικές στην καπιταλιστική κοινωνία; Εδώ έρχεται η, αριστερή, ουτοπία: Συλλογικότητες που αυτο-οργανώνονται χωρίς ιεραρχίες, παράγουν το δικό τους ψωμί, ταξιδεύουν με ιστιοπλοϊκά τον κόσμο προτείνοντας ένα νέο μοντέλο βιώσιμης γεωργίας, ψαρεύουν παραδοσιακά με κανώ, εξετάζουν κάθε μέρα τα συναισθήματά τους κλπ κλπ.
Αυτή λοιπόν είναι η λύση στα προβλήματα του σύγχρονου καπιταλισμού, ο αντίλογος, το «άλλο» μοντέλο που θα μας σώσει.
Δεν υπάρχει νομίζω κανένας λόγος να ασχοληθεί κανείς σοβαρά με προτάσεις που μπορεί να εξυπηρετούν μικρο-ομάδες 5-10 ατόμων αλλά είναι εντελώς ακατάλληλες για τα 8 δις του πληθυσμού της γης.
Ο μόνος λόγος που αναφέρομαι σε αυτές εδώ είναι επειδή αυτός είναι ο αριστερός τρόπος σκέψης που αναπαράγεται και στην Ελλάδα σήμερα. Εκφράστηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ κατά το πρόσφατο παρελθόν, που εξελέγη υποσχόμενος να σκίσει με ένα νόμο τα Μνημόνια υποστηριζόμενος από τους «αγανακτισμένους» στις πλατείες και τους «δεν πληρώνω» στα διόδια. Ποια ήταν η λύση που πρότεινε σε αντικατάσταση των Μνημονίων που θα έσκιζε; Απολύτως καμία. Ή μάλλον, αν ακούσει κανείς προσεκτικά τι έλεγαν τότε και τι εξακολουθούν να λένε και τώρα τα στελέχη του, ακριβώς η παραπάνω: Η Αριστερή Ουτοπία.
Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν αφαίρεσε από το όνομά του την «Ριζοσπαστική Αριστερά», επιλέγοντας έτσι να παραμείνει ένα κόμμα της Αριστερής Ουτοπίας. Η μόνη ουσιαστική διαφορά του παραπάνω τσέχικου κειμένου από ένα αντίστοιχό του ελληνικό είναι οι «κακοί»: Για τους Τσέχους οι «κακοί» είναι εκτός από τους καπιταλιστές και, λόγω ιστορίας, οι κομμουνιστές, αφού κι αυτοί προτείνουν ένα διαφορετικό από το καπιταλιστικό μοντέλο (και πράγματι, ο Μαρξ ήδη από νωρίς επεσήμανε τις διαφορές ενός ουτοπικού-κοινοτιστικού μοντέλου έναντι ενός μοντέλου «σοσιαλιστικού» που θα έπρεπε να επιβληθεί). Στην Ελλάδα, και πάλι λόγω ιστορίας, τον ρόλο των κακών κομμουνιστών καλύπτουν οι φασίστες.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα της Αριστερής Ουτοπίας (πέρα από το κακό που κάνει στην κοινωνία, στερώντας την από εποικοδομητική αντιπολίτευση, γόνιμη κριτική και πρακτικές λύσεις στα προβλήματα) είναι η βαθιά υποκρισία της: Το περιοδικό που αποτέλεσε την αφορμή γι αυτό εδώ το κείμενο είναι εκτυπωμένο σε πανάκριβο χαρτί, εκδόθηκε με επιδότηση της τσέχικης κυβέρνησης (ναι, του Αντρέι Μπάμπις) και φωτογραφίες από τα studio των συντακτών του δείχνουν πανάκριβες φωτογραφικές μηχανές και υπολογιστές apple imacs και mac book pro – υποθέτω, όλα απαραίτητα καπιταλιστικά εργαλεία για να χτίσουν οι συλλογικότητες την Αριστερή Ουτοπία τους…