Η πιο διδακτική, κατά τη γνώμη μου, ιστορία για το δημοκρατικό πολίτευμα συνοψίζεται στην, πασίγνωστή, απάντηση του Βενιαμίν Φραγκλίνου (Benjamin Franklin): Μόλις είχαν τελειώσει τη συγγραφή του Συντάγματος των ΗΠΑ το 1787 και, βγαίνοντας από το κτήριο, κάποιος τον ρώτησε: «Τι πολίτευμα αποφασίσατε τελικά, δημοκρατία ή μοναρχία;». Εκείνος τότε απάντησε: «Δημοκρατία, αν καταφέρετε να την διατηρήσετε» («A republic, if you can keep it»).
Αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα της δημοκρατίας, ότι σε κάθε μια γενιά, από το 1787 μέχρι και σήμερα, πρέπει να επανεπιβεβαιώνεται. Να πείθει ξανά τους πολίτες ότι είναι το καλύτερο δυνατό πολίτευμα. Δεν είναι μοναρχία ή ένα κομμουνιστικό ή ένα φασιστικό καθεστώς που απλά δεν υπάρχει επιλογή για τον πολίτη, είναι αναγκασμένος να το δεχτεί όπως το βρήκε. Στην δημοκρατία επιλέγουν οι πολίτες. Και αυτό δεν είναι μια καθόλου εύκολη εργασία. Θέλει διαρκή προσπάθεια από όλους.
Δεν αρκεί επομένως να πηγαίνει κανείς στις κάλπες μια φορά κάθε τέσσερα χρόνια – και ενδεχομένως να γκρινιάζει με την επιλογή του όλον τον ενδιάμεσο χρόνο. Οφείλει να συμμετέχει σε κάθε ευκαιρία. Σε κάθε επίπεδο. Να μην αφήνει καμία ευκαιρία να πάει χαμένη.
Αυτή την περίοδο, παρά τον κορωνοιό, στην Ελλάδα έχουμε ένα σωρό ευκαιρίες δημοκρατικής συμμετοχής. Η Νέα Δημοκρατία έκανε ήδη τις εσωκομματικές της εκλογές και τώρα βαδίζει προς Τακτικό Συνέδριο. Το Κίνημα Αλλαγής έχει σύντομα τις δικές του εσωκομματικές, και ο ΣΥΡΙΖΑ ήδη ανακοίνωσε το Συνέδριό του τον Φεβρουάριο. Σε επαγγελματικό επίπεδο, οι Δικηγορικοί Σύλλογοι θα έχουν σύντομα τις δικές τους εκλογές – οι οποίες είναι ιδιαίτερα σημαντικές και για το blog μας, αφού υποψήφια σύμβουλος στον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών, με τον συνδυασμό του Δημήτρη Αναστασόπουλου, είναι η «δική μας» Αγγελική Μητροπούλου!
Είναι πολύ πιθανό να μου διαφεύγουν και άλλες εκλογές, εσωκομματικές, συνδικαλιστικές ή άλλες αυτής της περιόδου. Σκοπός μου εδώ δεν είναι να τις καταγράψω, αλλά να πείσω ότι η συμμετοχή όλων μας είναι απαραίτητη. Καθένας μας, είτε ως οπαδός κόμματος είτε ως επαγγελματίας είτε ως γονέας είτε ως αθλητής κοκ., έχει ευκαιρίες να ψηφίσει, να συμμετάσχει σε δημοκρατικές διαδικασίες. Οφείλει να το κάνει, για δύο λόγους. Αφενός, επειδή όπως μας είπε ήδη από το 1787 ο Φραγκλίνος, η διατήρηση της δημοκρατίας έχει κόπο. Αφετέρου, επειδή κάποιοι θα πάνε να ψηφίσουν έτσι ή αλλιώς – και, σε περίπτωση μικρής συμμετοχής, θα ελέγξουν το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας. Όμως, το μεγαλύτερο πρόβλημα της δημοκρατίας είναι τις πολιτικές να τις βγάζουν, τελικά, οι μειοψηφίες.