Σε αυτό το blog έχουμε αναφερθεί σε αρκετά άρθρα στην ελληνική εξωτερική αλλά και αμυντική πολιτική. Το τελευταίο διάστημα μας έχει εκπλήξει ο ρυθμός με το οποίο αναβαθμίζονται οι σχέσεις της χώρας μας με χώρες που επί του πρακτέου και στην τρέχουσα χρονική περίοδο φαίνεται ότι τα συμφέροντά μας συμπλέουν. Επίσης, ο οργασμός συμβολαίων για τον επανεξοπλισμό, μετά από χρόνια απαξίωσης, των ΕΔ.
Η εξωτερική πολιτική οποιουδήποτε κράτους, πολλώ δε μάλλον της Ελλάδας -λόγω της γεωγραφικής της θέσης αλλά και των γειτόνων που έχει-, είναι πολυπαραγοντική. Κρίσιμοι τομείς που επηρεάζουν, μεταξύ άλλων, την εξωτερική μας πολιτική είναι η στρατιωτική ισχύς, η οικονομία, οι σχέσεις με τους δρώντες στην περιοχή ενδιαφέροντος και φυσικά η εσωτερική ασφάλεια.
Η Ελλάδα πρέπει να ξεκαθαρίσει τους στόχους της ως προς τι θέλει να επιτύχει στην περιοχή της Αν. Μεσογείου. Το να αρκείται σε αναφορές του τύπου “είμαστε πυλώνας σταθερότητας στην περιοχή” δηλώνει σε απλά ελληνικά ότι βαδίζουμε χωρίς σχέδιο. Αν επί του παρόντος κάποιες κινήσεις μας έχουν “βγει” είναι καθαρά θέμα συγκυριών καθώς μέχρι πρότινος ακολουθούσαμε τις πολιτικές που επέβαλλε η Τουρκία έχοντας χάσει κάθε πρωτοβουλία. Εν ολίγοις, τα συμφέροντα άλλων κρατών είναι που μας έσυραν σε σχήματα που εν μέρει τουλάχιστον εξυπηρετούν τα όποια(;) συμφέροντά μας. Εδώ να ξεκαθαριστεί ότι ενώ είναι απολύτως θεμιτός ως στόχος η μείωση του κινδύνου, που προέρχεται από την Τουρκία, εντούτοις δεν μπορεί και δεν πρέπει να ταυτίζεται αυτή η επιλογή, με το σύνολο των συμφερόντων μας. Για παράδειγμα, ποια είναι η απάντηση στην ερώτηση πως βλέπουμε την Ελλάδα σε 20-30 χρόνια; Τι σκοπεύουμε να κάνουμε σε σχέση με τα χωρικά μας ύδατα αλλά και την ΑΟΖ; Θέλουμε να γίνουμε παραγωγός χώρα φυσικού αερίου ή/και πετρελαίου, όπου αυτό υπάρχει, ή θα… “αρκεστούμε” στην εισαγωγή υδρογονανθράκων;
Αναφορικά με την στρατιωτική ισχύ αυτή θα αρχίσει να βελτιώνεται όταν παραληφθούν τα Rafale και φυσικά οι Belharra και οι όποιες κορβέτες (Gowind;;;). Θεωρούμε ευνόητο, αλλά και αδιανόητο το να μην συμβεί, εφόσον δεσμευτήκαμε για 40 χρόνια με την αγορά των φρεγατών ότι και οι κορβέτες θα πρέπει να έχουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ομοιοτυπία με τις φρεγάτες ώστε να μπορέσουμε να επιτύχουμε οικονομία κλίμακος και μεγαλύτερες διαθεσιμότητες λόγω μίας γραμμής ανταλλακτικών. Για να αυξηθεί η ισχύς λόγω των συγκεκριμένων αγορών θα περάσουν κάποια χρόνια, μέχρι τότε και αν δεν προβούμε σε άμεσες αγορές για την κάλυψη των όποιων υπαρχόντων κενών θα εξακολουθήσει να υπάρχει σοβαρό πρόβλημα ισχύος. Η πραγματική ισχύς όμως ενός στρατεύματος δεν έρχεται μόνο με τις αγορές οπλικών συστημάτων αλλά και μέσω της παραγωγής όλων των απαιτούμενων υλικών, πυρομαχικών αλλά και όπλων/οπλικών συστημάτων ώστε να υπάρχει όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αυτάρκεια αλλά και ανεξαρτησία. Δυστυχώς, είμαστε μάρτυρες της κατάστασης των πολεμικών μας βιομηχανιών οι οποίες καρκινοβατούν εδώ και πολλά χρόνια, το αυτό και με τα ναυπηγεία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη συντήρηση κι εντέλει τις διαθεσιμότητες κρίσιμων μέσων…
Για την οικονομία τι να πούμε, με χρέος περισσότερο από 380€ δισ. (Μάρτιος 2021), ΑΕΠ στα $189,4 δισ. (2020) και πρωτογενές έλλειμμα του προϋπολογισμού 5,7€ δισ. -Ιανουάριος-Σεπτέμβριος 2021- (αν και μειωμένο σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι) καταλαβαίνουμε ότι η θέση μας είναι επισφαλής. Πολύ απλά χρειάζεται να γίνουν τομές! Πρέπει επιτέλους να αναστηθεί ο πρωτογενής τομέας, να δημιουργήσουμε δευτερογενή που ουσιαστικά ως τώρα είναι ανύπαρκτος και ο τριτογενής να μην κατακλύζεται από τον τουρισμό… Για να γίνουν αυτά πρέπει πριν και πάνω από όλα να υπάρξουν σοβαρές μεταρρυθμίσεις σε όλο το φάσμα του δημοσίου αλλά ακόμα και σε ό,τι αφορά την δικαιοσύνη. Αν πραγματικά θέλουμε να έρθουν σοβαρές επενδύσεις κάποια στιγμή στη χώρα μας και επιτέλους να αρχίσουμε να μιλάμε για πραγματική ανάπτυξη.
Η ισχύς είναι ευθέως ανάλογη με την κατανόηση των δρώντων στον χώρο ενδιαφέροντος μας. Η Ελλάδα οφείλει να καταγράψει βάσει ποιων δεδομένων κινούνται οι διάφοροι παίκτες στην Αν. Μεσόγειο. Επίσης, ποιες είναι οι δυνατότητές τους ώστε να επιδράσουν στην εν λόγω περιοχή. Το NATO για παράδειγμα την στιγμή που γράφονται αυτές οι λέξεις δεν έχει καμία σχέση με ό,τι ήταν πριν από αρκετά χρόνια. Η AUKUS έχει δημιουργήσει τριβές σε σχέση με την Γαλλία -αυτό είναι κάτι που όμως με τον ένα ή τον άλλο τρόπο θα διευθετηθεί-. Η Τουρκία από την άλλη κινείται με γνώμονα αυστηρά το εθνικό της συμφέρον και έρχεται σε άμεση κόντρα με τα συμφέροντα πολλών δυτικών κρατών συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ σε διάφορα σημεία του κόσμου. Επίσης, προσεγγίζει τόσο την Ρωσία όσο και την Κίνα για οπλικά συστήματα αλλά και για να αυξήσει τις οικονομικές της δραστηριότητες, ειδικά τώρα που η οικονομία της περνάει δύσκολες ώρες. Γενικώς λοιπόν και λόγω του πως έχει συσταθεί το NATO, στην περιοχή της Αν. Μεσογείου που μας ενδιαφέρει μάλλον ως οργανισμός δεν μπορεί και δεν θέλει -ενδιαφέρεται να μην καταρρεύσει η ΝΑ πτέρυγά του και μόνο αυτό- να επέμβει σε πιθανή κρίση.
Η Γαλλία λόγω και των συμφερόντων της, ως αποικιοκρατικό κράτος, στην MENA region θέλει να παίξει βασικό ρόλο στα τεκταινόμενα στην περιοχή. Η Γαλλία όμως, όπως μας λέει και ο Zbigniew Brzezinski στο “The Grand Chessboard: American Primacy and Its Geostrategic Imperatives”, δεν είναι παρά μια μεσαίου επιπέδου δύναμη. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο χρειάζεται συμμαχίες για να επιβάλλει τα συμφέροντά της όπου αυτά βρίσκονται. Είμαστε μάρτυρες λοιπόν της προσέγγισης της Ελλάδος αλλά και της Αιγύπτου, όπως επίσης των Αραβικών Εμιράτων και της Ινδίας, από αυτήν. Προφανώς οι συμμαχίες γίνονται με χώρες που τα συμφέροντα τους συμπλέουν. Στόχος όλων, μεταξύ άλλων, είναι ο περιορισμός της Τουρκίας καθώς αυτή και μόνο επί του παρόντος ορίζεται ως επικίνδυνη λόγω του αναθεωρητισμού της εξαιτίας των νέο-οθωμανικών ονειρώξεων του “Σουλτάνου” της. Αν και μάλλον αυτή η θεώρηση διατρέχει οριζόντια μεγάλο κομμάτι -αν όχι όλο- της τουρκικής πολιτικής σκηνής.
Για όλους τους παίχτες οι οποίοι ερίζουν για θέση στην Αν. Μεσόγειο θα πρέπει να γίνει μελέτη ώστε να αποσαφηνιστεί αν και με ποιο τρόπο μπορούμε να τους προσεταιριστούμε. Φυσικά, κράτη όπως η -ανύπαρκτη γεωπολιτικά- Γερμανία είναι μάλλον αδύνατο να έρθουν κοντά στα δικά μας συμφέροντα καθώς παραδοσιακά είχαν στενές σχέσεις (βλ. σχέδιο για σιδηροδρομική σύνδεση Βερολίνου-Βαγδάτης στα τέλη του 19ου αιώνα – αρχές του 20ου). Πλέον έχουν και σοβαρές οικονομικές σχέσεις και να μην βγάλουμε από την εξίσωση και την τεράστια μειονότητα των τούρκων στην Γερμανία.
Σε κάποιους μπορεί να ακούγεται περίεργα η αναφορά της εσωτερικής ασφάλειας ως πυλώνα της εξωτερικής πολιτικής. Όμως, πως είναι δυνατόν ένα κράτος το οποίο είναι αποσταθεροποιημένο εσωτερικά να διαδραματίσει σοβαρό ρόλο και με επιτυχία στον περιβάλλοντα χώρο του; Δεν είναι δυνατόν. Η Ελλάδα κινδυνεύει να βρεθεί σε μια τέτοια κατάσταση εξαιτίας της πολιτικής της Τουρκίας με τους παράνομους μετανάστες. Σε όλη την διάρκεια της μεταναστευτικής κρίσης είναι κοινός τόπος ότι μας έρχονται αμέτρητοι -προφανώς όχι μόνο όσοι έρχονται και μπαίνουν σε δομές αλλά και όσοι απλά περνάνε τα σύνορα (χερσαία κατά βάση) και με όποιο τρόπο κατευθύνονται στην Αθήνα- παράνομοι μετανάστες. Πολλοί από αυτούς έχουν φύγει για άλλες χώρες αλλά επίσης πολλοί έχουν μείνει και θα μείνουν λόγω και των διευκολύνσεων που του παρέχει το κράτος… Να σημειωθεί ότι όπως έχει φανεί -και σε άλλες χώρες- αυτοί οι άνθρωποι δεν αφομοιώνονται και προσπαθούν να επιβάλλουν τα έθιμά τους και τους κανόνες τους γι’ αυτό και είχαμε πάλι πρόσφατα επεισόδιο με εφαρμογή της Σαρία σε νεαρή κοπέλα! Σαρία σε ευρωπαϊκή χώρα!
Η δράση επίσης του τουρκικού προξενείου Κομοτηνής λειτουργεί στη Θράκη αποσταθεροποιητικά. Ειδικά με τους ψευτο-Μουφτήδες αλλά και με όσα κάτοικοι της περιοχής -Πομάκοι και όχι μόνο- τους καταμαρτυρούν. Το ότι προσανατολίζεται το τουρκικό κράτος να βοηθήσει ώστε μπει κάποια στιγμή το μουσουλμανικό κόμμα ΚΙΕΦ στην Βουλή θα πρέπει να μας βάλει τουλάχιστον σε σκέψεις…
Αποσταθεροποίηση έρχεται και λόγω δημογραφικού… Προφανώς με τον ρυθμό που γεννάνε οι παράνομοι μετανάστες δεν απέχουμε πολύ από το να γίνουμε μειοψηφία. Όχι, δεν είναι λογική να καλύψουμε τα κενά με “νεοεισερχόμενους” αλλά αντιθέτως λύση είναι να δώσουμε κίνητρα στις ελληνικές οικογένειες να κάνουν παιδιά. Για να μην πάμε ένα βήμα πίσω και να ζητήσουμε το αυτονόητο, να παρέχει επιτέλους το κράτος στους νέους μια αξιοπρεπή ζωή, όχι επιδοματική προφανώς, ώστε να μπορούν να δημιουργήσουν οικογένεια…
Έχοντας τα παραπάνω στο μυαλό ίσως καταλαβαίνουμε ότι όλα, σε έναν πολύ μεγάλο βαθμό, εξαρτώνται από εμάς. Και εδώ ερχόμαστε στον χειρότερο εχθρό μας! Ποιος είναι αυτός; Μα φυσικά εμείς οι ίδιοι! Γιατί;
Γιατί, αγοράσαμε φρεγάτες και μαχητικά αεροσκάφη. Αλλά προσπαθούμε με ψίχουλα να φέρουμε σε αποδεκτή κατάσταση το στράτευμα αυτή τη στιγμή και τα προσεχή χρόνια μέχρι να έρθουν τα νέα όπλα. Δεν δίνουμε ζωή στις πολεμικές μας βιομηχανίες, οι οποίες θα μπορούσαν να προσδώσουν προστιθέμενη αξία ακόμα και σε οικονομικό επίπεδο. Μπορεί βέβαια να κάναμε όλες αυτές τις αγορές αλλά κάποιοι πιστεύουν ότι όλα αυτά είναι ακριβά παιχνίδια μόνο για… παρελάσεις! Δεν γνωρίζουν τι σημαίνει ισχύς και τι σημαίνει αποτρεπτική ικανότητα. Πόσο, αλήθεια, κοστίζει η ελευθερία και πόσο η ανεξαρτησία και η κρατική κυριαρχία; Πόσο κοστίζει άραγε το ίδιο το έθνος;
Γιατί διώξαμε νέους και νέες υψηλά ειδικευμένους και χάσαμε αυτούς -και όσο κόστισε η εκπαίδευσή τους-, τις ιδέες τους και όσα μπορούν να προσφέρουν.
Γιατί κάνουμε συμμαχίες -με ή χωρίς εισαγωγικά- αλλά δεν είμαστε σίγουροι αν θα αντιδράσουμε εμείς όπως πρέπει, αν υπάρξει τουρκική γεώτρηση 6,5 ν.μ. έξω από την Ρόδο. Μα αν δεν αντιδράσουμε εμείς οι ίδιοι πως περιμένουμε από την Γαλλία αλλά και όποια άλλη χώρα να τιμήσει την υπογραφή της;
Γιατί δεν επεκτείνουμε τα ΧΥ μας στα 12νμ και δεν ανακηρύσσουμε ΑΟΖ αλλά ούτε οριοθετούμε με την Κύπρο. Κατόπιν και την υπόλοιπη με την Αίγυπτο.
Γιατί ξαφνικά τα είδαμε όλα… “πράσινα” και αδιαφορούμε για τους υδρογονάνθρακες που μας περιμένουν στην υπό τουρκική απειλή κατάληψης -μη ανακηρυχθείσα ακόμα- ΑΟΖ μας.
Γιατί κάποιοι επιμένουν να πάμε στην Χάγη για να κάνουμε και τα δύο μέρη αμοιβαίες υποχωρήσεις. Δεν μας εξηγούν όμως τι σημαίνει αμοιβαίες υποχωρήσεις; Στην περίπτωσή μας, εμείς ζητάμε ό,τι μας ανήκει και οι τούρκοι ζητάνε ολόκληρη την Αν. Μεσόγειο, το μισό Αιγαίο (με νησιά) και έχουν βλέψεις μέχρι την Καβάλα (αν όχι Θεσσαλονίκη). Αν υποχωρήσουμε εμείς τι θα χάσουμε; Ποια υποχώρηση θα κάνει η Τουρκία από όλα αυτά που ζητάει που εμάς θα μας ικανοποιήσει;
Ο χειρότερος εχθρός μας είμαστε εμείς οι ίδιοι! Βάζουμε την ευκολία μας και το ευ ζην πάνω από το χρέος μας στις επόμενες γενιές και στην ιστορία μας. Ο ποιητής το είχε γράψει σωστά “Χρωστάμε σ` όσους ήρθαν πέρασαν, θα `ρθουν, θα περάσουν. Κριτές θα μας δικάσουν οι αγέννητοι, οι νεκροί.”