Στις πρόσφατες εσωκομματικές εκλογές του ΚΙΝΑΛ – ΠΑΣΟΚ ο μόνος τρόπος που θα μπορούσα, νοητικά και μόνο, να συμμετάσχω είναι αυτός που περιγράφει ο Καραγάτσης στον Κίτρινο Φάκελο: «…πεπεισμένος ρασιοναλιστής, έκρινε πως μόνον κοντόφθαλμος φανατισμός μπορεί να μας ωθήσει στην ολοκληρωτική άρνηση του Ιστορικού Υλισμού, επειδή ένα ανελεύθερο καθεστώς επικαλείται, πολύ κακώς, αυτή τη θεωρία, για να δικαιολογήσει την ύπαρξη του, εξαπατώντας χονδροειδώς τους ημιμαθείς, τους αφελείς, τους μειονεκτικά πλεγματικούς της ύλης και της δύναμης κτλ. Ας μου επιτραπεί να δηλώσω πως συμμερίζομαι αυτή την άποψη· με τη διαφορά ότι, σύμφωνα με τα τελευταία διδάγματα της Βιολογίας, συμπληρώνω το κίνητρο του Υλισμού με τα παράλληλα κίνητρα της Αναπαραγωγής και της Κυριαρχίας…».
Ο ιστορικός υλισμός – η επιστήμη της ιστορίας – έχει σαν αντικείμενο την έννοια της ιστορίας, μέσα από τη μελέτη των διάφορων τρόπων παραγωγής και κοινωνικών σχηματισμών, της δομής τους, της συγκρότησης τους και της λειτουργίας τους, και των μορφών μετάβασης από έναν κοινωνικό σχηματισμό σ’ έναν άλλον. Κατά τον ιστορικό υλισμό, μόνον ο τρόπος παραγωγής και τα κίνητρα του καθορίζουν έναν κοινωνικό σχηματισμό. Αλλά, όπως γράφει και ο Καραγάτσης, δεν είναι ο μόνος. Αν ζούσε σήμερα ο Καραγάτσης μαζί με τα διδάγματα της Βιολογίας και τα κίνητρα Αναπαραγωγής και Κυριαρχίας, θα έβαζε και τα διδάγματα της Γενετικής και τα κίνητρα του DNA. Επίσης, τα διδάγματα της Κβαντικής Φυσική και τα κίνητρα της τυχαιότητας.
Ο «επιστημονικός» θεός του κομμουνισμού, που επαίρεται ότι εφαρμόζει μια «επιστημονική» προσέγγιση στον καθορισμό ενός κοινωνικού σχηματισμού, δέχεται μονολιθικά τον τρόπο παραγωγής αλλά δεν αποδέχεται την επίδραση άλλων επιστημών, της Βιολογίας, Γενετικής και Κβαντικής Φυσικής. Γενικότερα, σοσιαλισμός και Ιστορικός Υλισμός είναι γεμάτος αντιφάσεις. Η μόνη και μια συμβουλή μου προς τον νέο πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ θα ήταν να αποφύγει όλες τις αντιφάσεις του σοσιαλισμού. Αλλά αν το κάνει αυτό τότε τι σοσιαλισμός θα έχει μείνει;;;
Με μια συνοπτική καταγραφή και αναφορά των θεωριών και πρακτικών του Ιστορικού Υλισμού θα επιχειρήσουμε να παρουσιάσουμε στον νέο πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, αυτές τις βασικότερες αντιφάσεις του ιστορικού υλισμού. Και, φυσικά, τόσο για το καλό του πολιτικού του μέλλοντος όσο και για το μέλλον της χώρας, να του δώσουμε να καταλάβει ότι, πριν από όλα τα άλλα, είναι θεμελιώδες να απομακρυνθεί ιδεολογικά από αυτές – αντιφάσεις – για να μπορέσει η εκλογή του να φέρει την ανανέωση.
Στις κυριότερες αντιφάσεις, λοιπόν, δεν μπορούμε να μην αναφέρουμε τη θέση του Λένιν στα κείμενα του του 1917 που αφορούν το πρόβλημα της «διπλής εξουσίας», του Κράτους και των Σοβιέτ. Ο Λένιν θεωρεί ότι ο στόχος της πολιτικής πρακτικής συνδέεται με το εποικοδόμημα του Κράτους. Το σύνθημα «όλη η εξουσία στα Σοβιέτ» συνδέεται, στη σκέψη του Λένιν, με το γεγονός ότι θεωρεί τα Σοβιέτ σαν ένα «δεύτερο Κράτος». Ο Λένιν κάνει διάκριση ανάμεσα σε κρατική εξουσία και κρατικό μηχανισμό. Τα Σοβιέτ, δηλαδή η «Κοινωνία Πολιτών», σήμερα έχουν μετονομαστεί στις γνωστές μας Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) του αριστερού πολιτικού φάσματος.
Η επόμενη αντίφαση έχει να κάνει με το Κράτος. Ο Σοσιαλισμός αποδέχεται το Κράτος ως δομή εξουσίας αλλά μόνο αν είναι διπλή. Δηλαδή μέσω της «Κοινωνίας Πολιτών»-Σοβιέτ, ΜΚΟ σήμερα, η οποία, όμως, έρχεται για να αναιρέσει αρχικά και τελικά να καταργήσει το Κράτος.
Σε συνέχεια των αντιφάσεων, οι Μαρξ, Ένγκελς, Λένιν και Γκράμσι αναφέρθηκαν και στο τέλος των ιδεολογιών. «Η ιδεολογία», γράφει ο Νίκος Πουλαντζάς στο σύγγραμμα του Πολιτική εξουσία και κοινωνικές τάξεις, «αποτελεί μια προβολή, μέσα σ’ ένα φανταστικό κόσμο, της μυθοποιημένης ουσίας του, με δυο λόγια, την «ιδεατή», αλλοτριωτική ανασυγκρότηση της ουσίας του, που είναι αντικειμενοποιημένη – αλλοτριωμένη μέσα στο πραγματικό: οικονομικό-κοινωνικό. Η ιδεολογία διατυπωμένη πάνω στο σχήμα της αφαίρεσης-αλλοτρίωσης, ταυτίζεται με την «ψεύτικη συνείδηση»… Είναι ακριβώς αυτή η σταθερή σχέση «ιδεολογία-πραγματικό-αλλοτρίωση» που επιβάλλει το θέμα, συχνά σιωπηλά, του «τέλους των ιδεολογιών» σε πολλούς συγγραφείς απ’ τον Μαρκούζε ως τον Αντόρνο και τον Γκόλτμαν».
Η ιδεολογία είναι κάτι αλλοτριωτικό κατά την μαρξιστική θεωρία. Την ίδια στιγμή, όμως, ο σοσιαλισμός εξαιρείται από την αλλοτρίωση αυτή. Το «τέλος των ιδεολογιών» δεν σηματοδοτεί το τέλος της σοσιαλιστικής ιδεολογίας, αλλά όλων των άλλων. Ο μαρξισμός-λενινισμός πήγε ακόμα παραπέρα. Επιβιώνει σαν θρησκεία στην εποχή μας η κενή από περιεχόμενο μαρξιστική ορολογία. Η φρασεολογία της, τα σχήματα της, οι οραματισμοί της, είναι αντικείμενα απολύτου πίστεως. Οι αριστεροί θέλησαν την «θρησκεία» τους υλιστική, επίγεια, επιστημονικοφανή. Έχει χάσει κάθε μεταφυσικό χαρακτήρα. Ο άνθρωπος όμως αυτό ακριβώς γυρεύει από τη θρησκεία. Πόσο πιο αντιφατικό!
Μετά την ιδεολογία, σειρά στην λίστα των αντιφάσεων λαμβάνει η κοινοβουλευτική δημοκρατία. Ο Μαρξ δείχνει, σχετικά με τις μερίδες της αστικής τάξης, ότι η κοινοβουλευτική δημοκρατία ήταν «ο απαραίτητος όρος για την κοινή τους κυριαρχία, η μόνη μορφή του Κράτους μέσα στην οποία το γενικό ταξικό τους συμφέρον θα μπορούσε να υποτάξει συγχρόνως τις απαιτήσεις αυτών των διαφορετικών μερίδων και όλων των άλλων τάξεων της κοινωνίας».
Η κοινοβουλευτική δημοκρατία είναι το πολιτικό σύστημα – απαραίτητος όρος – για την κυριαρχία της αστικής τάξης. Παρόλα αυτά η αριστερά συμμετέχει σε όλες τις κοινοβουλευτικές δημοκρατικές διαδικασίες. Αυτές – κοινοβουλευτικές δημοκρατικές διαδικασίες – που, όμως την ίδια στιγμή θέλει, δηλαδή, να ανατρέψει ως εργαλείο και απαραίτητο όρο της αστικής κυριαρχίας. Η αντίφαση!
Για να μην μιλήσουμε για το νομικο-πολιτικό σύστημα. Κατά τον Μαρξ, Ένγκελς και Γκράμσι, το σύνολο των κεφαλαιοκρατικών σχηματισμών είναι ο νομικο-πολιτικός λόγος. Ελευθερία, ισότητα, δικαιώματα, καθήκοντα, κράτος δικαίου, έθνος, άτομα-πρόσωπα, γενική θέληση, με δυο λόγια τα συνθήματα με τα οποία εμφανίστηκε και κυριάρχησε μέσα στην ιστορία η ταξική αστική εκμετάλλευση, ήταν άμεσα δανεισμένα, με το νομικο-πολιτικό νόημα αυτών των εννοιών, διαμορφωμένα για πρώτη φορά απ’ τους νομομαθείς του κοινωνικού συμβολαίου στην πρώτη περίοδο του Μεσαίωνα μέσα στα ιταλικά πανεπιστήμια. Ο σοσιαλισμός υποστηρίζει ότι αν, στη Δυτική Ευρώπη, η κυρίαρχη ιδεολογία της δουλοκτητικής τάξης ήταν μια ηθική και φιλοσοφική ιδεολογία και της φεουδαρχικής τάξης ήταν η θρησκευτική, η ιδεολογία της αστικής τάξης είναι νομικο-πολιτική.
Το νομικο-πολιτικό σύστημα είναι η βάση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και ιδεολογία μόνο της αστικής τάξης. Όσο αντιφατικό είναι η αριστερά να συμμετέχει σε όλες τις κοινοβουλευτικές δημοκρατικές διαδικασίες και την ίδια στιγμή να θέλει να τις ανατρέψει, αλλά τόσο αντιφατική είναι η ίδια αυτή στάση που κρατάει και απέναντι στο νομικο-πολιτικό σύστημα.
Την γραφειοκρατία που την πας; Ο Μαρξ, ο Ένγκελς και ο Λένιν κάνουν κριτική στην γραφειοκρατία – ειδική κοινωνική κατηγορία την χαρακτηρίζουν – του καπιταλιστικού κρατικού μηχανισμού σαν «παρασιτικό σώμα», σαν σώμα «ξένο» προς την κοινωνία την ίδια στιγμή όμως που την θεωρούν απολύτως αναγκαία για την λειτουργία του κράτους. Στον δε υπαρκτό σοσιαλιστικό κράτος το «παρασιτικό ή και ξένο» αυτό σώμα το βιώσαμε στην πλήρη του εφαρμογή και ανάπτυξη. Και αυτό γιατί η ρωσική κοινωνία κομμουνιστικοποιήθηκε από τον Κόκκινο Στρατό και τους κομισάριους. Πόσο πιο γραφειοκρατία! Στην χώρα μας, το ζήσαμε άλλωστε καθόλη τη διάρκεια διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ και πρόσφατα ΣΥΡΙΖΑ.
Η γραφειοκρατία είναι «παρασιτικό ή και ξένο σώμα» προς την κοινωνία, την ίδια στιγμή που πάνω σε αυτή δομείται η πλήρης εφαρμογή και ανάπτυξη του σοσιαλισμού. Γραφειοκράτες όλου του κόσμου ενωθείτε!
Ας δούμε και για το έθνος τι πιστεύουν όμως. Στον μαρξισμό, βασική κοινωνική ομάδα δεν είναι το έθνος αλλά η «τάξη». Ότι σε κάθε έθνος υπάρχουν αντίθετες τάξεις. Και ότι οι τάξεις αυτές βρίσκονται μεταξύ τους σε αμείλικτο πόλεμο. Έτσι η εθνική ενότητα διασπάται. Η εθνική κοινωνία χάνει τη συνοχή της και διαιρείται σε δυο αντίμαχα στρατόπεδα («τάξεις»). Επακόλουθο, οι κοινωνικές διαμάχες και συγκρούσεις, ακόμη και οι εμφύλιοι πόλεμοι. Και έτσι προκρίνεται ο «προλεταριακός διεθνισμός». Με τον διεθνισμό, που ουσιαστικά σημαίνει απάρνηση της φυσικής πατρίδας για χάρη μιας «ιδεολογικής πατρίδας», ο κομμουνισμός προσπαθεί να υποκαταστήσει την παλαιά κάθετη διαίρεση των ανθρώπων κατά έθνη, με μια παράλληλη διαίρεση τους σε «τάξεις».
Το άκρο άωτον αυτής της αντίφασης το ακούσαμε από τον Βαρουφάκη, ο οποίος αυτοπροσδιορίστηκε ως πατριώτης διεθνιστής. Ο Γ. Παπανδρέου δηλώνει πατριώτης αλλά και πρόεδρος της σοσιαλιστικής διεθνούς.
Από την μακρόσυρτη λίστα των σοσιαλιστικών αντιφάσεων δεν θα ξεφύγει ούτε και ο πολιτισμός. Ο Φρίντριχ Ένγκελς στην Καταγωγή της οικογένειας, της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους, γράφει: «…Ο πολιτισμός είναι η βαθμίδα εξέλιξης της κοινωνίας, όπου ο καταμερισμός της εργασίας, η ανταλλαγή ανάμεσα σε άτομα που ξεπηδάει από τον καταμερισμό αυτό και η εμπορευματική παραγωγή που τα συμπεριλαμβάνει και τα δυο, φτάνουν σε πλήρη ανάπτυξη και ανατρέπουν ολόκληρη την προηγούμενη κοινωνία. Η παραγωγή όλων των προηγούμενων κοινωνικών βαθμίδων ήταν ουσιαστικά κοινή, όπως επίσης και η κατανάλωση γινόταν με άμεσο μοίρασμα των προϊόντων μέσα στα πλαίσια μεγαλύτερων ή μικρότερων κομμουνιστικών κοινοτήτων». Και ποια είναι η κοινότητα αυτή; Η κομμουνιστική, δηλαδή ιδανική, κάτα τον Ένγκελς; «Η ομοσπονδία των Ιροκέζων», γράφει ο Ένγκελς, «μας δείχνει την πιο προοδευμένη κοινωνική οργάνωση που κατάφεραν να φτάσουν οι Ινδιάνοι». Και σε ποια βαθμίδα βαρβαρότητας βρίσκονταν; Στην κατώτερη βαθμίδα!
Ο σοσιαλισμός δεν αποδέχεται τον πολιτισμό! Ή μάλλον τον θεωρεί μάστιγα! Ο κομμουνισμός αντιστέκεται στον πολιτισμό. Προτιμά να εκμηδενίσει και να εξαφανίσει το άτομο. Παρόλα αυτά έχετε δει εσείς κανέναν από όλους αυτούς τους πολέμιους του πολιτισμού να έχει το κουράγιο να βγει έξω απ’ την οικονομική οργάνωση του συνόλου; Να πάει σε μια ζούγκλα και να ζήσει κυνηγώντας με τόξο και βέλη; Όχι βέβαια! Σοσιαλιστής είναι, όχι χαζός! Η αντιφασάρα!
Θα ήθελα να κάνω αναφορά και σε άλλα παραδείγματα αλλά τα παραπάνω και μόνο με βοηθάνε να αποδείξω ότι ο σοσιαλισμός είναι γεμάτος αντιφάσεις. Όλες οι αντιφάσεις συνοψίζονται στο ότι ο κομμουνισμός δεν επικράτησε στις πιο προοδευμένες αστικές χώρες, όπως προέβλεπε ο Μάρξ, αλλά στη Ρωσία, δηλαδή σε μια καθυστερημένη φεουδαρχική χώρα.
Σύμφωνα με όλες τις παραπάνω αντιφάσεις ο σοσιαλισμός, ακόμα και της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, – αυτό το πολιτικό σύστημα που το θεωρεί εργαλείο επιβολής των αστικών συμφερόντων και αυτή για την οποία θέλει να αγωνιστεί ο νέος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ – υπήρξε ανέκαθεν ένα «απειλούμενο είδος», και σύμφωνα με την σημερινή τάση διατρέχει τον κίνδυνο να μην γίνεται καμία αναφορά σε αυτόν πια πάνω στη Γη έως το τέλος του αιώνα μας. Όσο αυξάνεται το μορφωτικό επίπεδο και η διάρκεια των ετών εκπαίδευσης… όσο περισσότεροι δρόμοι υπάρχουν σε μία περιοχή, συνδέοντας τις πόλεις με τις πιο απομακρυσμένες περιοχές μίας χώρας, τόσο θα εντείνεται η απειλή εξαφάνισης του. Μέχρι να σβήσει εντελώς, όμως, ο ιστορικός υλισμός, αυτό το ανελεύθερο καθεστώς που επικαλείται, πολύ κακώς, αυτή τη θεωρία, για να δικαιολογήσει την ύπαρξη του, θα συνεχίσει να εξαπατά χονδροειδώς τους ημιμαθείς, τους αφελείς, τους μειονεκτικά πλεγματικούς της ύλης και της δύναμης.