Σύμφωνα με την έρευνα «State of Climate Tech 2021» , που διεξήγαγε η PwC κατά το β’ εξάμηνο 2020 και το α’ εξάμηνο 2021, σημειώθηκε έντονη εισροή επενδύσεων από επιχειρησιακά (venture capital και ιδιωτικά κεφάλαια (private equity PE – VC)) σε περιβαλλοντικές τεχνολογίες (climate tech), η οποία άγγιξε τα US$ 87,5 δισ.. Πρόκειται για μια αύξηση της τάξης του 210% σε σύγκριση με τα US$ 28,4 δισ. που επενδύθηκαν το προηγούμενο δωδεκάμηνο, ενώ, σταδιακά διαμορφώνεται η τάση για κατεύθυνση 14 cents από κάθε δολάριο επενδυτικού κεφαλαίου στο climate tech.
Η μελέτη αποτυπώνει ότι υπολείπονται επενδύσεις σε τεχνολογίες που παρουσιάζουν καλύτερες επιδόσεις και οι οποίες μπορούν να συμβάλλουν πιο αποτελεσματικά στη μείωση των παγκόσμιων εκπομπών CO2. Αυτές είναι: Ηλιακή ενέργεια, αιολική ενέργεια, τεχνολογία αποβλήτων τροφίμων, παραγωγή πράσινου υδρογόνου και εναλλακτικές τροφές/πρωτεΐνες χαμηλών εκπομπών. Προσοχή! Η μελέτη δεν αναφέρεται σε εγκατάσταση και παραγωγή αλλά σε έρευνα και τεχνολογία.
Στην πρώτη γραμμή των επενδύσεων στο climate tech βρίσκουμε τις Ηνωμένες Πολιτείες, που προσελκύουν σχεδόν 65% των επενδύσεων VC ύψους US$ 56,6 δισ. μεταξύ β’ εξαμήνου 2020 και α’ εξαμήνου 2021. Κατά την ίδια περίοδο οι επενδύσεις στην Κίνα εκτιμώνται στα US$ 9 δισ., ενώ στην Ευρώπη το σύνολο άγγιξε τα US$ 18,3 δισ., χάρη σε μια σχεδόν 500% (494%) αύξηση στους τομείς Κινητικότητας και Μεταφορών, έναντι του προηγούμενου δωδεκαμήνου.
Όπως αναφέρεται στην αναλυτική περιγραφή δράσεων το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», φιλοδοξεί να οδηγήσει τη χώρα – οικονομία, κοινωνία και θεσμούς – σε μια νέα εποχή. Και ποια είναι αυτή; Μεταξύ των δράσεων αυτών την μερίδα του λέοντος κατέχει η δράση που αφορά στην πράσινη μετάβαση με βασικούς πυλώνες και άξονες της την μετάβαση σε νέο ενεργειακό μοντέλο φιλικό στο περιβάλλον, την ενεργειακή αναβάθμιση του κτιριακού αποθέματος της χώρας και χωροταξική μεταρρύθμιση, την μετάβαση σε ένα πράσινο και βιώσιμο σύστημα μεταφορών και στην αειφόρο χρήση των πόρων, ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή και διατήρηση της βιοποικιλότητας.
Ο συνολικός προϋπολογισμός που προβλέπεται από το Ταμείο Ανάκαμψης ανέρχεται σε € 6 δις., με συνολικούς επενδυτικούς πόρους κινητοποίησης στα € 10,5 δις. περίπου. Χωρίς τα δάνεια – € 13 δις περίπου -, ο συνολικός προϋπολογισμός του Ταμείου Ανάκαμψης ανέρχεται σε € 18 δις. περίπου. Το 1/3 των χρημάτων αυτών θα επενδυθεί στους παραπάνω άξονες πράσινης μετάβασης. Όμως, στον προϋπολογισμό αυτό προβλέπεται μόνο η εγκατάσταση και παραγωγή πράσινης ενέργειας. Όχι η έρευνα και τεχνολογία.
Οι σημερινές τεχνολογίες παραγωγής πράσινης ενέργειας δεν μπορούν να καλύψουν το κενό που δημιουργείται από την μετάβαση σε αυτή. Οπότε, και σύμφωνα με την έρευνα «State of Climate Tech 2021», εσπευσμένα επιλέγεται η επένδυση στην ανάπτυξη έρευνας και τεχνολογιών που θα μπορέσουν να καλύψουν το ενεργειακό αυτό κενό.
Άρα, η «Ελλάδα 2.0» επιλέγει να επενδύσει στην αγορά και εγκατάσταση μιας τεχνολογίας που ενδεχομένως σε λίγα χρόνια να είναι ήδη ξεπερασμένη και η οποία – ακόμα χειρότερο αυτό – θα αδυνατεί να καλύψει το ενεργειακό κενό που παρουσιάζεται στην χώρα από την μετάβαση της στην πράσινη ενέργεια. Στην, όμως, ακριβώς ίδια κατεύθυνση, της χρήσης και όχι της έρευνας και ανάπτυξης, κινούνται και τα κονδύλια που θα επενδυθούν και στους υπόλοιπους 3 πυλώνες του Ταμείου Ανάκαμψης, ψηφιακή μετάβαση, απασχόληση, δεξιότητες, κοινωνική συνοχή και ιδιωτικές επενδύσεις και μετασχηματισμός της οικονομίας.
Μετασχηματίζουμε ενεργειακά και ψηφιακά την χώρα χωρίς να έχουν προϋπολογιστεί ικανά κονδύλια για την ανάπτυξη εφευρέσεων, έρευνας, καινοτομίας και τεχνολογιών. Πολλώ δε μάλλον στην παραγωγή των τεχνολογιών αυτών, προώθηση και εξαγωγή τους. Η «Ελλάδα 2.0» συνεχίζει να στήνει το αναπτυξιακό της μοντέλο εισάγοντας τεχνολογία και όχι παράγοντας και εξάγοντας καινοτομία. Την ίδια στιγμή που το επενδυτικό ενδιαφέρον περνάει από την αγορά και εγκατάσταση πράσινης ενέργειας στην ανάπτυξη περιβαλλοντικών τεχνολογιών, η «Ελλάδα 2.0» δεν προβλέπει προϋπολογισμό για την ανάπτυξη αντίστοιχων τεχνολογιών. Στην ίδια λογική, πάνω κάτω, κινείται και το Νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 καθώς και ο Νέος Αναπτυξιακός.
Η «Ελλάδα 2.0», όμως, παρουσιάστηκε με αφορμή και ταυτίστηκε με την συμπλήρωση των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Και ποια ήταν τα ιδεώδη και αποτελέσματα της Επανάστασης αυτής; Η Επανάσταση του 1821 προκλήθηκε, οργανώθηκε και πέτυχε γιατί ήταν ταυτισμένη και με την ελληνική και τη ρωμαϊκή αρχαιότητα, τις οποίες η Δύση πρώτα θαύμασε – από το 1.000 μ.Χ. -, μελέτησε εις βάθος, έκανε παράδειγμα των επιλογών και δράσεων της, ενσωματώθηκε στην εκπαίδευση των νέων της και των στελεχών της για να μπορέσει να φτάσει στην Αναγέννηση και, στη συνέχεια, τις θαλασσινές εξερευνήσεις, την Επιστημονική Επανάσταση, τον Διαφωτισμό και τη Βιομηχανική Επανάσταση.
Οι Έλληνες ταυτίστηκαν – πολιτισμικά και όχι βιολογικά – με το παρελθόν των αξιοθαύμαστων προγόνων τους. Θεώρησαν τους εαυτούς τους απογόνους τους και πάνω στην βάση αυτή επεδίωξαν την απελευθέρωση τους. Ταυτίστηκαν με τον Θαλή, τον Αναξίμανδρο, τον Αναξιμένη, τον Πυθαγόρα, τον Αριστοτέλη, τον Πλάτωνα, τον Όμηρο, τον Ευριπίδη, τον Αριστοφάνη, τον Περικλή, τον Δημοσθένη κ.α. Με τους, λίγο αργότερα ιστορικά, Κικέρωνα, Κλήμη τον Αλεξανδρινό, Σέξτο Εμπειρικό, Πλούταρχο, επίσκοπο Ιππόλυτο Ρώμης, Διογένη Λαέρτιο, Αέτιο, Πρόκλο, Σιμπλίκιο κ.α. Αλλά και με τους Βυζαντινούς Λέων τον Μαθηματικό, τον Μιχαήλ Ψελλό, την Άννα Κομνηνή, τον Βησσαρίων, τον Γεώργιο Πλήνθων Γεμιστό και άλλους.
Έτσι, φτάνοντας στον 19ο αιώνα και περίοδο πριν και μετά την Επανάσταση, η Μαρία Ευθυμίου στο Ρίζες και θεμέλια γράφει: «οι Έλληνες λόγιοι και στοχαστές του δεύτερου μισού του 18ου και του πρώτου τετάρτου του 19ου αιώνα δεν ήταν απλώς παθητικοί μεταφορείς ιδεών και επιστημονικών συμβόλων των ξένων, αλλά φορείς δημιουργικής επεξεργασίας, αυτών, όπως, π.χ. αποδεικνύουν με το έργο τους ο Βενιαμίν ο Λέσβιος στη φυσική, τα μαθηματικά και στη φιλοσοφία, ή ο Επτανήσιος Νικηφόρος Θεοτόκης στη φυσική και στα μαθηματικά, ή ο Θεσσαλός Στέφανος Δούγκας στα μαθηματικά, και τόσοι άλλοι».
Παράλληλα, όπως αναφέρει, στο ίδιο σύγγραμμα της, η σύγχρονη Ελληνίδα ιστορικός, «η εξωστρέφεια των Ελλήνων εμπόρων και ναυτικών και η δημιουργία πολυάριθμων δυναμικών μικρών και μεγάλων ελληνικών παροικιών τόσο στην Ιταλική Χερσόνησο, τη δυτική, κεντρική και ανατολική Ευρώπη, όσο και στη Ρωσία και τη Μαύρη Θάλασσα, έπαιξαν ρόλο στην ενίσχυση και αναβάθμιση της παιδείας τους, αλλά και στην αυτογνωσία και την αυτοπεποίθηση τους». Αξιόλογα είναι και τα παραδείγματα Ελλήνων εξερευνητών-ναυτικών όπως ο Κεφαλλονίτης Ιωάννης Φωκάς, τον 16ο αιώνα, και ο Λάμπρος Κατσώνης τον 18ο αιώνα. Σε όλες τις παραπάνω ιστορικές περιόδους, η δύναμη του Ελληνισμού βρισκόταν στη δραστηριότητα, την τόλμη, τη δημιουργικότητα των Ελλήνων. Αλλά και στα πανιά και στα ιστία, δηλαδή εμπορικό δαιμόνιο και εξωστρέφεια.
H εξαγορά της Ελληνικής Viva Wallet από την JP Morgan, καθώς επίσης και οι εξαγορές των Pollfish και Accusonus, δείχνουν μια κάποια αντίδραση. Αλλά τέτοιες περιπτώσεις βρίσκει κανείς εκατοντάδες ακόμη και σε χώρες του τρίτου κόσμου. Επίσης, βασίζονται καθαρά και μόνο στον ζήλο, επιμονή, υπομονή, μεράκι και προσπάθεια του εκάστοτε Έλληνα επιχειρηματία και ιδιώτη ακόμη και σε ένα εγχώριο περιβάλλον που δεν τον ευνοεί και δεν συνδέονται με κάποιον ολοκληρωμένο αναπτυξιακό μοντέλο και σχεδιασμό της χώρας, αφού δεν υπάρχει – τουλάχιστον προς την κατεύθυνση αυτή. Και αυτό γιατί, στο μεγαλύτερο μέρος της μεταπολίτευσης η Ελλάδα κοιτάει τυφλά το μέλλον αφού επιλέγει να αγνοεί το παρελθόν.
Σε αντίθεση, λοιπόν, με το βραχυπρόθεσμα φιλόδοξο αλλά μεσο- μακροπρόθεσμα όχι αρκετά δυναμικό αναπτυξιακά «Ελλάδα 2.0» – που άλλωστε συνδέθηκε με την συμπλήρωση των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση του 1821 -, ο Ελληνισμός κατάφερε, όχι μόνο να επιβιώσει αλλά και να μεγαλουργήσει σε όλες τις παραπάνω ιστορικές περιόδους, γιατί είχε τα αντανακλαστικά να καταλάβει ότι δεν επιλέγουμε την εποχή που ζούμε αλλά το πως αντιδρούμε σε αυτή. Δεν είναι ακόμα αργά να αναπροσαρμόσουμε στις ανάγκες της σημερινής εποχής τους άξονες του Ταμείου Ανάκαμψης, Νέου ΕΣΠΑ 2021-2027 και Νέου Αναπτυξιακού. Αρκεί να αντιδράσουμε.